Incassomedewerker Wilfred Kols heeft begrip voor schuldenaren: ’Ik maakte hetzelfde mee’

Wilfred is medewerker van Faircasso, een van de bedrijven die op een eerlijke manier schulden ’ophalen’ bij mensen in financieel zwaar weer. Faircasso krijgt daarvoor een vaste vergoeding van opdrachtgevers en rekent lagere incassokosten dan veel andere bureaus. Bovendien voert het nauwelijks gerechtelijke procedures, omdat die de schuldenaar enorm op kosten jagen. Een aanzienlijk deel van de opbrengsten van de incasso wordt geïnvesteerd in gratis schuldhulp.

Energieleverancier

De volgende stop van Wilfred is een groene buurt, met verouderde huizen. „Slecht geïsoleerd”, merkt hij meteen op als hij een blik werpt op een rijtje huizen. Niet toevallig is het een flinke schuld bij een energieleverancier waarvoor hij even aanbelt. Het blijft stil, dus klopt hij voor de zekerheid op het raam. Weer blijft het stil. Net als hij nog eens wil aanbellen, klinkt er gerammel aan het slot. Een vrouw in haar nachtjapon doet open, de slaap nog uit haar ogen wrijvend. Het is elf uur ’s ochtends, ze is verpleegster en heeft een nachtdienst achter de rug.

Waar sommigen de kop in het zand steken als Wilfred ze wijst op hun schuld, is deze vrouw behoorlijk open. Hoe de schulden ontstaan zijn? „Verkeerde keuzes. Ik ben alleenstaand, heb verkeerde vriendjes gehad en ben allebei mijn ouders verloren.” Het is nogal wat, op 32-jarige leeftijd. „Ik heb mijn leven net weer een beetje op de rit, heb een vast contract, een nieuwe woning. Maar het gaat met vallen en opstaan.”

Als Wilfred vraagt of ze nog andere schulden heeft, antwoordt ze eerst ontkennend. Als hij vervolgens vertelt over zijn eigen verleden (hij had 40.000 euro schuld, zat zes jaar in de gevangenis en was drugsverslaafd), blijkt er toch meer aan de hand te zijn. Er is ook nog een studie- en zorgkostenschuld. Op de vraag of ze hulp van Faircasso wil bij het oplossen van die schulden, volgt er een volmondig ’ja’. Wilfred maakt een belafspraak voor een schuldhulpverlener, wenst de vrouw nog wat uren slaap toe en sluit af met een boks.

Verkeerde keuzes

Terug in de auto geeft Wilfred aan dat de vrouw illustratief is voor een groter probleem. „Deze mensen hebben het gevoel er helemaal alleen voor te staan. Ze krijgen problemen en stress in hun privéleven, kunnen daardoor niet meer helder nadenken en maken de verkeerde financiële keuzes of zien geen uitweg.”

Volgens het Nibud had 42% van de Nederlandse huishoudens in 2021 betalingsproblemen. Bovendien staat 14% van de Nederlanders maandelijks in het rood. Incassobureaus verdienen veel geld aan deze schulden. Vaak werken ze met een ’no cure no pay’-principe. Wordt er niets geïnd? Dan betaalt de opdrachtgever niets. En dus hebben incassobureaus er baat bij om zo snel mogelijk beslag te leggen op iemands inkomen. En als dat beslag er eenmaal is, moet degene daarvoor weer extra kosten betalen. De opbrengst daarvan gaat weer naar het incassobureau en de opdrachtgever.

Vaak komt dat ook door onwetendheid. In eenzelfde volksbuurt in Zeist doet even later een man open. Hij vertelt joviaal dat hij al 33 jaar politieagent is en zijn rekeningen altijd heeft betaald. Volgens hem komt de schuld door de energieleverancier, die veel eerder heeft geïncasseerd dan afgesproken. Het geld zelf is geen probleem. Wilfred adviseert hem het bedrag wel gewoon te betalen en het daarna met de energieleverancier uit te vechten.

Voorwaarden

In de auto zegt hij later te twijfelen aan de oprechtheid van de man. „Energiecontracten zijn lastig te begrijpen voor mensen. Mensen stappen over terwijl dat nog niet mag, of lezen de voorwaarden niet goed. Dat leidt tot veel geldproblemen.”

Niet veel later gaat Wilfred weer de weg op, onderweg naar een nieuwe schuldenaar met zijn eigen problemen. Hij gaat de schuldenproblematiek positief te lijf.

„Ik zie veel dichte deuren, maar ook een hoop dankbaarheid. Laatst nog viel iemand me huilend in de armen. En ik maakte hetzelfde mee als deze mensen, dus ik weet hoe uitzichtloos de situatie lijkt. Maar als ik het kon oplossen, dan kan iedereen dat.”

Cijfers bij artikel:

Volgens het CBS waren er in oktober 2021 maar liefst 615.450 huishoudens met problematische schulden, dus schulden die niet betaald kunnen worden of waarvan de schuldenaar gestopt is met betalen. Dat was toen 7,6% van alle huishoudens in Nederland. In totaal hadden alle Nederlanders in 2021 samen €125,5 miljard schuld, waarbij studie- en hypotheekschulden niet zijn meegerekend.

Van alle huishoudens had bijna de helft (54,6%) meerdere schulden. In meer dan een derde (229.070) van de gevallen gaat het om eenpersoonshuishoudens, dus mensen die alleen wonen zonder kinderen. Bijna de helft daarvan (47,1%) heeft een migratieachtergrond, waarvan ruim twee derde een niet-westerse migratieachtergrond heeft.

Volgens het CBS is er een aantal groepen dat een groter risico loopt om in de problematische schulden terecht te komen. Denk aan mensen met een laag inkomen en kinderen, eenouderhuishoudens en zzp’ers onder de 35 jaar. Opvallend is dat jongere zzp’ers (tot 35 jaar) kwetsbaarder zijn voor probleemschulden dan zzp’ers met een hogere leeftijd.

De gemeente Rotterdam had in 2021 het hoogste percentage mensen met schulden: 14,9% van de Rotterdamse huishoudens had in 2021 schulden. Ook in diverse gemeentes in Oost-Groningen zijn er opvallend veel huishoudens met problematische schulden.

https://dashboards.cbs.nl/v3/SchuldenproblematiekInBeeld/